Açık Gündem: 13
Kasım 2025 | Hazırlayan: Sümeyye Yasintimur
Açık Gündem 1 Yaşında!
2024 yılının Kasım ayında başladığımız yolculuğumuzda bir yılı geride bırakarak Açık Gündem’in 13. sayısına ulaşmanın heyecanını yaşıyoruz.
Her ay yanımızda olan siz değerli okuyucularımıza, bu bülteni birlikte büyüttüğünüz için içtenlikle teşekkür ederiz…
Açık Gündem Podcasts
Yapay zeka destekli anlatımla hazırladığımız bu içerikte, bülten konularını söyleşi havasında ele alıyoruz. İster yolda olun, ister çalışırken; açık veri artık kulağınızda!
🎧 Bu ayın sayısını buradan dinleyebilirsiniz.
Tüm bölümler için: SoundCloud, Apple Podcasts , Spotify
Başarı Hikayeleri
Singapore Recycle – Açık Verilerle Daha Bilinçli Geri Dönüşüm!
Singapore Recycle platformu, data.gov.sg üzerinde paylaşılan Singapur’un resmi açık verilerini kullanarak geliştirilen yenilikçi bir çevre farkındalığı aracıdır. Site, vatandaşların geri dönüşüm noktalarını kolayca bulmasını, atık türlerine göre doğru yönlendirme almasını ve geri dönüşüm alışkanlıklarını güçlendirmesini sağlıyor.
Açık veri altyapısı sayesinde güncel bilgiler harita tabanlı bir arayüzle sunuluyor; böylece şehir genelinde geri dönüşüm erişilebilirliği artıyor ve toplumsal bilinç destekleniyor.
Haberler
İBB Açık Veri Proje Galerisi Kullanıma Sunuldu!
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yeni oluşturduğu Açık Veri Proje Galerisi alanı, geliştiricilerin açık verileri kullanarak ürettiği uygulama, analiz, veri hikayesi ve görselleştirmeleri bir araya getiriyor. Portal üzerinden erişilebilen anonim veri setleri kullanılarak geliştirilen mobil ve web uygulamaları, analiz araçları ve kullanım örnekleri bu alanda sergileniyor.
Galerinin amacı, açık veri temelli projeleri görünür kılmak, iyi uygulamaları paylaşmak ve İstanbul’un dijital dönüşümüne katkı sunan geliştiricileri desteklemek.
Egocentric-10K: Gerçek Fabrikalarda Toplanan En Büyük Egosantrik Veri Seti Yayında!
Hugging Face üzerinde yayımlanan Egocentric-10K, şimdiye kadar oluşturulmuş en büyük egosantrik (egocentric) video veri seti olarak dikkat çekiyor. Veri seti, tamamen gerçek fabrika ortamlarında toplanmış olmasıyla benzer çalışmalar arasında bir ilk olma özelliği taşıyor.
10.000 saatlik kayıt, 1.08 milyar kare ve 192 binden fazla video klip içeren veri seti; özellikle el görünürlüğü ve aktif manipülasyon yoğunluğu açısından alandaki en gelişmiş veri setlerinden biri olarak tanımlanıyor. Araştırmacılar için özel olarak hazırlanan 30.000 karelik değerlendirme seti de ayrıca erişime açık.
Veri seti, WebDataset formatıyla sunuluyor ve 1080p çözünürlükte, 30 fps hızında, başa monte tek gözlü kameralarla kaydedilmiş görüntülerden oluşuyor. 2.138 çalışanın katkısıyla oluşturulan bu büyük ölçekli veri havuzu, insan-makine etkileşimi, üretim ortamlarında görev tanıma, eylem segmentasyonu ve robotik uygulamaları için önemli bir kaynak niteliğinde.
30.000 karelik değerlendirme setinin tamamına Egocentric-10K-Evaluation adresinden ulaşılabilir.
Data İzmir’in Mekânsal Gösterim Modülü Kullanıma Açıldı!
İzmir Kalkınma Ajansı’nın kanıta dayalı politika geliştirme ve araştırma süreçlerine katkı sağlamak amacıyla oluşturduğu Data İzmir Açık Veri Platformu’nun Mekânsal Gösterim Modülü kullanıma açıldı.
İzmir’e ilişkin verilere mekânsal bir boyut kazandıran yeni modül, verilerin harita üzerinden görüntülenmesini sağlıyor ve politika geliştirme, planlama, araştırma ile tasarım süreçlerinde daha güçlü bir analiz altyapısı sunuyor.
6 farklı formatta 96 veri seti içeren mekânsal gösterimin ilerleyen dönemde yeni veri setleriyle zenginleştirilmesi ve yapay zeka entegrasyonlarıyla geliştirilmesi planlanıyor.
Data İzmir’in mekânsal gösterim modülüne buradan erişebilirsiniz.
Kalkınma Fonlarındaki Düşüş, Sağlık Verisini Nasıl Etkiliyor?
2025 yılı başlarında birçok büyük bağışçının kalkınma desteklerini ani biçimde geri çekmesi, küresel sağlık veri ekosistemi için kritik bir dönüm noktasına işaret ediyor. Bu gelişmenin yarattığı etkileri daha iyi anlamak amacıyla Open Data Watch, Wellcome Trust desteğiyle kapsamlı bir analiz makalesi yayımladı.
Makale, fon geri çekilmelerinin ulusal istatistik sistemleri üzerindeki kapsamını, risklerini ve olası sonuçlarını detaylı biçimde ele alırken, sağlık veri sistemlerinde uzun süredir var olan yapısal kırılganlıklara da dikkat çekiyor. Bu tespitler, hem mevcut tabloyu doğru okumak hem de sürdürülebilir, kanıta dayalı sağlık politikalarının devamlılığını sağlamak açısından büyük önem taşıyor.
Open Data Watch, paydaşlarla iş birliğini güçlendirerek bu zorlukların aşılması ve sağlık verisi altyapılarının korunması için çalışmalarını sürdüreceğini açıkladı.
Etkinlikler
Plzeň Bölgesi Konferansı ve Açık Veri Hackathonu Gerçekleşti!
Tarih: 7-8 Kasım 2025
Yer: Sušice, Çekya
Plzeň Bölge Yönetimi tarafından düzenlenen HPK Açık Veri Hackathon 2025, öğrencileri, öğretmenleri, geliştiricileri ve veri meraklılarını bir araya getirerek açık veri ve yapay zekayı eğitim ve bölgesel inovasyon için kullanmanın yenilikçi yollarını keşfetmelerini sağladı. Etkinlik , Avrupa Komisyonu tarafından desteklenen DigiEduHack Küresel Girişimi kapsamında 7-8 Kasım’da Gymnázium Sušice’de gerçekleştirildi.
Etkinlik, dijital eğitim ve açık veri konusunda bir uzman konferansıyla başladı. Ardından katılımcıların bölgesel ve kamu kurumlarından gerçek açık veri kümelerini kullanarak pratik çözümler tasarlamak üzere ekipler halinde çalışacakları 24 saatlik bir hackathon ile devam etti.
CERN’de İlk Atlas Açık Veri Eğitimi Gerçekleşti!
Tarih: 24-27 Kasım 2025
Yer: IdeaSquare, Zürih
CERN’de gerçekleştirilen ilk ATLAS Açık Veri Eğitimi, dört gün boyunca farklı hedef kitlelere yönelik oturumlarla yoğun bir program sundu. Etkinliğin ilk iki günü, eğitim ve farkındalık amaçlı açık veriye odaklanarak lisans düzeyinde fizik bilgisine sahip katılımcılara hitap etti ve açık verinin öğretim materyallerine nasıl entegre edilebileceğine dair uygulamalı içerikler sağladı. Sonraki iki gün ise araştırma odaklı oturumlarla devam etti; teorisyenler, fenomenologlar ve ileri düzey lisansüstü öğrenciler açık veriyi bilimsel yayınlarda nasıl kullanabileceklerini deneyimledi.
Etkinlik CERN IdeaSquare’de yüz yüze gerçekleştirildi. Katılımcılar, temel shell komutları, git, Python, notebook araçları ve araştırma oturumları için önerilen C++ bilgisiyle çalışarak workshop materyallerini mybinder, Colab ve SWAN gibi açık platformlar üzerinden deneyimledi.
“EMODnet Open Conference 2025” Brüksel’de Gerçekleşti!
Tarih: 25-26 Kasım 2025
Yer: Brüksel
Avrupa Deniz Gözlem Veri Ağı (The European Marine Observation Data Network, EMODnet), dördüncü EMODnet Open Conference etkinliğini “EMODnet: European Ocean Pact’in Temel Deniz Veri Hizmeti” temasıyla 25–26 Kasım’da Brüksel’deki Nhow Hotel’de gerçekleştirdi. EMODnet’in 130’dan fazla ortağının ve geniş paydaş topluluğunun bir araya geldiği etkinlikte, platformun güncel deniz veri hizmetleri tanıtıldı.
AB’nin “Deniz Bilgisi Haftası” kapsamında düzenlenen etkinlikte, EMODnet’in Avrupa Okyanus Paktı’ndaki rolü, AB deniz ve çevre politikalarına sağladığı veri temelli katkılar ve Avrupa Okyanus Gözlem Sistemi (European Ocean Observing System, EOOS) topluluğundan gelen çeşitli veri sağlayıcıları ele alındı. Ayrıca EMODnet’in Avrupa Dijital İkiz Okyanusu’ndaki konumu ve kurumun geleceğine ışık tutan EMODnet Vision 2035 belgesi de tanıtıldı.
“Big Data Conference Europe 2025” Vilnius’ta Gerçekleşti!
Tarih: 18-21 Kasım 2025
Yer: Vilnius / Litvanya ve Çevrimiçi
Bu sene dokuzuncusu düzenlenen Big Data Conference Europe 2025, 18-21 Kasım tarihleri arasında Litvanya’da ve çevrim içi olarak gerçekleşti. Dört gün boyunca süren etkinlik, büyük veri, veri bilimi, makine öğrenimi ve yapay zeka konularında teknik tartışmalar için önemli bir platform sundu.
Konferansta 60’tan fazla konuşmacı yer aldı ve 35’ten fazla ülkeden 700’ü aşkın katılımcı buluştu. Programda; veri mühendisliği, gerçek zamanlı sistemler, yapay zeka etiği, veri yönetişimi, veri güvenliliği ve uyumluluğu ve bulut mimarileri gibi çok sayıda tema öne çıktı.
İncelemeler
Küresel Veri Havuzu: Wikidata Platformuna Bir Bakış!
Wikimedia Vakfı tarafından yönetilen Wikidata, hem insanlar hem de makineler tarafından okunabilen ve düzenlenebilen özgür ve açık bir bilgi tabanıdır. Vikipedi, Vikigezgin, Vikisözlük ve Vikikaynak gibi tüm Wikimedia projelerinin yapılandırılmış verileri için merkezi bir depolama alanı işlevi görerek içeriklerin tutarlı ve güncel kalmasına katkı sağlar.
Platform, Wikimedia projelerinin ötesinde çok sayıda web sitesi, akademik çalışma ve dijital hizmet tarafından da kullanılmakta; böylece açık bilgi ekosisteminin geniş bir alana yayılmasına aracılık etmektedir. Wikidata’daki tüm içerikler özgür lisanslarla sunulur, standart veri formatları aracılığıyla kolayca dışa aktarılabilir ve bağlantılı veri ağı üzerindeki diğer açık veri kümeleriyle entegre şekilde kullanılabilir.
Bu esnek ve erişilebilir yapısı sayesinde Wikidata, açık bilgi ekosisteminin gelişmesine katkı sağlayan, güncel bir veri kaynağı olarak hem kamusal hem akademik çalışmalarda yaygın şekilde kullanılmaktadır.
Wikidata’daki veriler, Creative Commons Public Domain Dedication 1.0 kapsamında yayınlanmakta olup , verilerin ücretsiz olarak yeniden kullanılmasına olanak tanır. Veriler, ticari amaçlar da dahil olmak üzere, izin almadan kopyalanabilir, değiştirebilir, dağıtabilir ve kullanılabilir.
Wikidata’nın verilerine programlı olarak erişmenin farklı yolları hakkında ayrıntılı bilgi için burayı inceleyebilirsiniz.
Bizden Haberler
AVTED Açık Kürsü’de Bu Ay!
Açık Veri ve Teknoloji Derneği’nin “mümkün olduğu kadar açık, gerektiği kadar kapalı” mottosuyla hayata geçirdiği “Açık Kürsü” program serisi hız kesmeden devam ediyor. Program, toplumun çeşitli kesimlerinden uzmanları bir araya getirerek açık bilim, açık erişim, açık devlet, açık veri ve açık teknoloji gibi kavramların detaylı bir şekilde ele alındığı çevrim içi bir platform sunuyor.
Av. Arb. Okşan Gülşen Kömürcü Atalay’ın moderatörlüğünde düzenlenen bu etkinlikler, hem akademik hem de pratik perspektiflerden derinlemesine analizlere yer veriyor. Her bir oturumda, ilgili alanlardaki uzmanların katkılarıyla, bu kavramların uygulanabilirliği, karşılaşılan zorluklar ve toplumsal etkiler detaylı bir şekilde değerlendiriliyor.
17 Kasım’da YouTube’da yayımlanan programda Wikimedia Gönüllüsü ve Dijital Bilgi Derneği kurucularından Başak Tosun ile “ Açık Verinin Gönüllü Gücü: Vikipedi” konuşuldu.
Programın öne çıkan başlıkları şu şekildeydi;
Açık bilgi ve Wikimedia hareketi
Türkiye’deki Wikimedia topluluğu kimlerden oluşuyor? Vikipedist olmak ne demek?
Açık veri temelli Wikidata nasıl kullanılabilir?
Yapay zeka, Wikipedia projesini nasıl etkileyecek?
Açık Kürsü’nün yeni bölümlerini kaçırmamak için AVTED’in YouTube kanalına abone olmayı ve sosyal medya hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Bu ay açık veri dünyasından sizlere aktaracaklarımız bu kadardı. Gelecek ay yine burada, yeni hikayelerde görüşmek üzere…